De Gieterij ligt in Sint-Jans-Molenbeek, in het hart van het “kleine Manchester” van Brussel, en is een historisch onderdeel van het erfgoed van de stad. Als Museum voor Industrie en Arbeid biedt het een originele benadering van de industriële geschiedenis van Brussel via een site, een museum, een documentatiecentrum, culturele en educatieve programma’s alsook tijdelijke tentoonstellingen. De gebouwen waarin het is gevestigd - een voormalige gieterij en verschillende werkplaatsen - werden vanaf 1862 gebouwd door een klein bedrijf dat in 1878 de Compagnie des Bronzes werd. Het was een kunstgieterij (1854-1979) gespecialiseerd in de productie van monumentale beelden, verlichting en decoratieve voorwerpen in zink, brons, ijzer en andere metalen. Het bedrijf zou hoog aangeschreven staan en zeer vakkundig werk leveren. Het voltooide ook grote internationale projecten, zoals de balustrades in de dierentuin van New York en het gedenkteken van Lord Leighton in St Paul’s Cathedral in Londen. Meer lokaal lag het ook mee aan de basis van de standbeelden van de Kleine Zavel en Koning Albert I op de Kunstberg. Met de achteruitgang van de industriële sector sloot het bedrijf uiteindelijk zijn deuren in 1979. In een tijd waarin de stad een diepgaande transformatie onderging als gevolg van de naoorlogse hausse, met een verschuiving naar de tertiaire sector en geglobaliseerde consumptie, maakte de Compagnie des Bronzes, net als veel andere bedrijven, fabrieken en werkplaatsen, deel uit van het wijdverbreide fenomeen van de-industrialisatie in de stad, waardoor een uitzonderlijke locatie leeg kwam te staan in een gebied dat ernstig was verzwakt. Dit vormde het einde van de eerste geschiedenis, dat symbool stond voor de economische en industriële groei van Brussel in de 19e eeuw tot na de Tweede Wereldoorlog, en het begin van de volgende, toen in 1983 de vzw La Fonderie werd opgericht om de site van de voormalige gieterij en - dringend - ander roerend en onroerend industrieel erfgoed te redden. Dit waren de jaren van titanische projecten in Sint-Jans-Molenbeek, van de bouw van de metro tot de stedelijke snelweg op de Machtenslaan. De stedelijke planning van overheden en de vernietiging van erfgoed zijn daarbij verweven met de strijd en het militante optreden van burgerbewegingen zoals La Fonderie. Onder leiding van Guido Vanderhulst, in het kielzog van andere initiatieven rond het stedelijke landschap en het recht op de stad voor iedereen, wordt het een plaats voor actie, debat en projecten die de noodzaak om industrieel erfgoed te behouden combineren met de noodzaak om er een levende plek van te maken met betekenis voor de inwoners van de stad.

Tijdens de familieworkshop “Plus belle ma ville” worden deelnemers uitgenodigd om verschillende materialen, waaronder gekleurd gips en gekleurd beton, in eenvoudige mallen te gieten. De modules die op deze manier ontstaan, worden vervolgens samengevoegd tot gehelen, wooneenheden en stedelijke ontwikkelingen, als een grootschalig collectief bouwspel. Naarmate de middag vordert, ontvouwt de stad zich over een groot gebied op de grond, waarbij reflecties over de functies, het individuele en collectieve gebruik en de begrippen behoud, planning, vernietiging, hergebruik en constructie worden gecombineerd.

De Gieterij nodigt je ook uit om een vertoning van de film “La Fonderie du Vieux Molenbeek” bij te wonen. In 1985, zes jaar nadat de gieterij failliet ging, maakte Marianne Osteaux een film over het terrein van de voormalige gieterij. Ze interviewde zowel voormalige werknemers als verschillende mensen die destijds achter het herontwikkelings- (of zelfs renovatie)project zaten. De film opent met het doorboorde dak van de grote hal van de voormalige gieterij en de vergeten machines. We zijn getuige van de vaak onwaarschijnlijke redding van het erfgoed van de Compagnie des Bronzes. De noodzaak om dit unieke erfgoed, dat getuigt van het arbeidersleven in Oud Molenbeek en Brussel, te redden, komt daarbij aan bod. De betekenis van het behoud ervan wordt in twijfel getrokken in het licht van de uitdagingen waar de stad voor staat. De film presenteert de projecten van die tijd, ondersteund door andere experimenten in hergebruik en museale ervaring, waaronder het écomusée de l’Avesnois in Frankrijk. De vertoning wordt gevolgd door een paneldiscussie waarin het ‘Fonderie’-project bijna 40 jaar later opnieuw wordt bekeken. De regisseuse zal aanwezig zijn, samen met Marion Alecian van ARAU, Claire Scohier van IEB, een vertegenwoordiger van het écomusée de l’Avesnois en Christine Schaut, een sociologe die gespecialiseerd is in hoe stedelijk beleid op de proef wordt gesteld door de gebruikers ervan.